Ног арæзт фæндæгтæ æмæ хидтæн ис вазыгджын нысан. Сæ фæрцы æнцонвадатдæр æмæ æдасдæр кæны адæмы цард. Куыд зонæм, афтæмæй фарон уалдзæджы дон раивылд æмæ Ногирмæ хæстæг Терчы доны сæрты хид фехæлдта. Советон рæс-
тæджы арæзт хид æнусы ’рдæгæй фылдæр балæггад кодта адæмæн, фæлæ æрдзон уавæртæ рæстæгимæ сæ куыст бакодтой. Хæлд объектæй тæссаг уыд пайда кæнын.
РЦИ-Аланийы Хицауады, стæй нæ республикæйы Фæндæгты хæдзарады комитеты архайдæй райдыдта ног хиды арæзтад. Проектон документаци куы сцæттæ, уæд бадзырд бафыстой подрядон куыстуат «Хуссайраг арæзтадон компани»-имæ æмæ хидаразджытæ декабры сæ куыстмæ бавнæлдтой. Хиды арæзтады пайда кæнынц нырыккон фидаргæнæн арæзтадон æрмæджытæй, æфсæн-бетон конструкцитæй. Дæсны специалисттæ – æндадзджытæ, бетонгæнджытæ, бульдозертæ, экскаватортæ, уæзласæн машинæты скъæрджытæ, иууылдæр æнæрлæугæйæ кусынц.
Сæбанты Сæрмæт разамынд дæтты, «буровой» кæй хонынц, уыцы хайадæн. Æрыгон специалист каст фæцис Хæххон-металлургон институты арæзтадон факультет, куыста Сыбыры объектты. Ныртæккæ та Сæрмæт йæ хъару, йæ арæхстдзинад æвдисы ацы хиды арæзтады.
Йæ куысты уæлхъус æрвылбон фенæн вæййы краныл кусæг Бигъаты Гермæны. Йæ бæрны цы техникæ ис, уый рогдæр кæны адæмæн сæ архайд, 10-12 тоннæйы бæрц уæзæгтæ исы.
– Мæ куыстæй зæрдæрухс дæн. Къæрцхъус уæвын хъæуы иудадзыг, цæмæй макæй бахъыгдарай кусгæ-кусын. Сæйрагдæр адæмы æдасдзинадыл хъуыды кæнын хъæуы, – загъта Гермæн.
– Республикæ нын нæ размæ цы хæстæ æмæ æмгъуыдтæ сæвæрдта, уыдон сæххæст кæндзыстæм. Хид хъуамæ хæрзхъæд æмæ æдас уа, – зæгъы куыстуаты сæйраг инженер Косты Марат. – Хиды арæзтадмæ ласынц æфсæн-бетон конструкцитæ Дзæуджыхъæуæй, Алагирæй та – хуыр æмæ змис. Ныридæгæн уал нын бантыст зæххы бынмæ 18 метры æфсæн-бетон цæджындзтæ нысса-
дзын, уыдон сты фидæны хидæн фидар бындур. Проектмæ гæсгæ æхсæз цæджындзыл лæудзæнис Ногиры хид. Цалдæр хатты рæстæгмæ донвæд аиуварс кæнын бахъуыд. Змис, хуыр, цемент, æндæр арæзтадон æрмæджытæ æмæ бетоны хæрзхъæддзинад бæрæг кæны сæрмагонд лаборатори. Цæмæй куыстытæ мацæмæй
къуылымпы кæной, ууыл иудадзыг архайы «Хуссайраг арæзтадон компани»-йы директор Хуыгаты Хъазыбег. Сæ цæст нæм дарынц республикæйы Фæндæгты хæдзарады комитеты специалисттæ.
Нæ бригæдты уæнгтæ сты дæсны æмæ фæлтæрдджын кусджытæ. Ис нæм æппæт хъæугæ нырыккон техникæ, – зæгъы сæйраг инженер. Йæ ныхасмæ гæсгæ, ног хиды фæтæн уыдзæн 17,6 метры, йæ дæргъ та – 136 метры. Аив æмæ фидар хидмæ уыдзæн дыууæрдыгæй бацæуæнтæ, йæ кæрæттæ æхгæд уыдзысты гæрæнæй, уыдзæн дзы рухсытæ конд æмæ фистæгцæуджытæн фæндаг. Сараздзысты фыдбылыз ма ’руадзынæн мадзæлттæ. Цæмæй бæлццæттæ мацы къуылымпытæ æвзарой, ууыл биноныгæй архайдзысты.
– Ныфс нæ ис, афæдзы кæронмæ алцæмæй цæттæ ног хид кæй байгом кæндзыстæм уымæй, – фидарæй загъта Косты Марат.
Нæ республикæйы, æвæццæгæн, иу ахæм адæймаг дæр нæй, ацы хиды арæзтадмæ чи не ’нхъæлмæ кæсы, уæлдай тынгдæр тыхсынц Ногиры, Заводы поселочы, Михайловск æмæ иннæ хъæуты цæрджытæ. Фæндаг æхгæд кæй æрцыд, уымæ гæсгæ стыр уæз цæуы Дзæуджыхъæуы бирæ уынгтыл, машинæтæй дзы ацæуæн нал вæййы, уæлдайдæр та – «Китайаг» хидыл. Адæм, чи куыстмæ, чи ахуырмæ цæугæйæ, зындзинæдтæ æвзарынц.
Сæвзæргæ транспортон уавæр æмбаргæйæ, хидаразджытæ æвæллайгæйæ кусынц райсомæй суанг изæрдалынгтæм.
Цæгæраты Жаннæ
