Зæхкусæджы сагъæс – фидæны тыллæг

0
18

Республикæйы хæдзарæдты цæттæ кæнынц уалдзыгон-быдырон куыстытæм. Ивгъуыд аз Æрыдоны, Кировы æмæ Рахизфарсы районты зæхкусджытæн хуры араугæ тынтæ сæ быдыртæ басыгътой, тыллæг дзы кæм хæрз чысыл систой, кæм та – æппындæр нæ. Зындзинæдтæн фæразон, царды быхсон фæллойгæнæг йæ къухтæ не ‘руагъта æмæ фидæны хорæрзадæн цæттæ кæны бындур.

Æрыдоны районы хъæууон хæдзарады управленийы разамонæг Козаты Тенгиз районы сæйраг агроном Хъуылаты Асланимæ зилынц хæдзарæдтыл æмæ бæрæг кæнынц сæ цæттæдзинад уалдзыгон-быдырон куыстытæм. Хус рæстæг кæй ахаста, уый бæркад не ‘рхаста зæхкусджытæн. Бахъуыд сæ хурсыгъд зæххыты 4 023 гектары фæзуатæн акттæ саразын. Нартхоры хуымтæ дзы уыд 3 800 гектары, 150 та – сойæ. Хъыгагæн, йæ зæххытæ чи нæ бафæдзæхста, уыдон æххуысмæ никæцæй æнхъæлмæ кæсынц. Архайынц хи хъарутæй ног тыллæг æрзайын кæнынмæ.

– СПК «Нæртон», ООО «Родина», куыстадон комбинат «Ардон» – ацы хæ-
дзарæдты техникæ цæттæ у уалдзæгмæ, субсидиты хуызы паддзахадæй исынц æххуыс. Хъыгагæн, районы хæдзарæдтæй æрмæст иу бафæдзæхста йæ зæххытæ æрдзон фыдбылызтæй. Æнхъæлмæ кæсынц, фæдзæхстадон компани сын фæрæзтæ кæд ратдзæн, уымæ. Уæвгæ та, Æрыдоны районы алы хæдзарæдтæ ис 300, – уавæримæ нæ зонгæ кæны управленийы разамонæг.

– Техникæ быдыртæм рацæуынмæ цæттæ у ныридæгæн Мæздæджы районы хæдзарæдты. Тыгъд быдыртæ сты, уымæ гæсгæ дзы фылдæр хус рæстæг хæссы. Зæххытæ донхорыггонд кæй цæуынц, уый фадат дæтты хорз тыллæг райсынæн. Азæй-азмæ архайынц хæрзхъæд мыггæгтæ æмæ техникæ балхæныныл. Кæд æндæраз 35 мин гектары фæзуатæй тыллæг систам 80 мин тоннæйы, уæд сæ фæрцы ивгъуыд аз 25 мин гектары радтой 81 мин тоннæйы. Базарады домæнтæ куыд амонынц, уымæ гæсгæ аразынц сæ куыст хæдзарæдты. Хи фæрæзтæй фылдæргæнгæ цæуы донхорыггонд зæххыты фæзуат, ивгъуыд аз ахызт 6 600 гектарæй. Ацы хъуыддагыл дарддæр дæр цæудзæн архайд, уымæн æмæ хорз зонынц хæдзарæдты: æнæ донхорыгæй хорз тыллæг райсынмæ æнхъæлмæ кæсæн нæй. Чысыл хæдзарæдтæ субарендæйы дæттынц сæ зæххытæ егъаутæн, афтæмæй уыдон стырдæр кæнгæ цæуынц. Сæ авналæнтæ уæрæхдæр сты уыдонæн, зæххы куыстæй уæлдай архайынц хъæууон хæдзарады æндæр къабæзты дæр. Цы фæрæзтæ бакусынц, уый сын фадат дæтты техникæ, ног трактортæ, хорз мыггæгтæ æлхæнынæн. Ныртæккæ иу тракторы аргъ 5 милуанæй уæлæмæ у, æмæ уыцы ‘хца чысыл хæдзарады нæй,– зæгъы Мæздæджы районы хъæууон хæдзарады управленийы разамонæг Æлхъацаты Зауыр.

Мæнæу районы ахсы 14 мин гектары. Кæд-иу раздæр фылдæр хор тыдтой зæхкусджытæ, уæд ныр уый пайда нал дæтты æмæ рахызтысты техникон культуртæм. Лыстæг гæны (лен) фæзуат сæм ахсы 3 мин гектары, бæлтæрна (горчица) æмæ сойæ – фæйнæ мин гектары. Базарадæн йæхи кæнонтæ ис: мæнæуы килæйы æппын фылдæр аргъ у 15-17 сомы, бæлтæрнайы та – 35 – 40 сомы. Фароны тыллæгæй ма цы баззад, уый хæдзарæдтæ уæй кæнынц æмæ сæхи цæттæ кæнынц уалдзæджы ралæудмæ. «Агро-Ир», «Югцветмонтаж», зæхкусджыты – фермерон хæдзарæдтæ «Ваниев», «Хадаев», «Хидиров» цæттæ сты. Комаровæйы станицæйы та «Виноградарь Кавказа»-йы райдыдтой сæнæфсиры талатæ садзын, йæ фæз-
уат 200 гектарæй схиздзæн 250-мæ. Уыцы-иу рæстæг Мæздæджы æнæххæст бæрнондзинады æхсæнад «Колос» райдыдта сæны завод аразын.

ХУЫБИАТЫ Ларисæ

ОСТАВЬТЕ ОТВЕТ

Please enter your comment!
Please enter your name here