Нæ бæстæ сбæрæг кодта уырыссаг классик, поэт Александр Пушкины райгуырды боны 226 аз æмæ Уырыссаг æвзаджы бон. Дзæуджыхъæуы поэты номыл сквер æмæ цыртдзæвæны размæ æрбамбырд сты нæ республикæйы æхсæнады минæвæрттæ, фысджытæ, аивады кусджытæ, студенттæ æмæ Дзæуджыхъæуы Пушкины номыл 7-æм скъолайы ахуырдзаутæ.
Мадзал байгом кодта РЦИ-Аланийы Фысджыты цæдисы сæрдар Хозиты Барис æмæ радзырдта, поэтæн Ирыстонимæ цы бастдзинад уыд, уый фæдыл.
– Абон дзæбæх райдзаст бон скодта, Пушкины хур та ракаст Ирыстоны сæрмæ æмæ йæ тынтæй рæвдауы ирон адæмы, уæлдай тынгдæр та – поэзи чи уарзы, уыдоны, уымæн æмæ Пушкин махæн исчи нæу. Рухс Мария кæй хонынц (Ясыня), уый мады ‘рдыгæй йæ кæцыдæр фæлтæры нана уыд. Æмæ Пушкинмæ аланты туг кæй хæццæ кæны, уый дызæрдыггаг нæу, стæй йæ рæстæджы Александр Пушкин дыууæ хатты уыдис Ирыстоны, 1829 азы мæнæ ацы скверы ран уæд æрбынат кодта «постоялый двор»-ы. Тифлисмæ ацыд æмæ та куы æрыздæхт, уæд ногæй ам бахсæвиуат кодта. Уый фæстæ дæр та Кавказмæ куы æрцыд, уæд Дзæуджыхъæуыл рацыд. Фæндыд æй Мæздæгмæ дæр ацæуын, фæлæ йын фадат нæ фæци, æмæ йæ блокноты афыста ахæм рæнхъытæ: «В Моздок я больше не ездок». Пушкины æмдзæвгæтæ ирон адæм тæлмац кæнын райдыдтой суанг паддзахы замантæй фæстæмæ, æмæ Байаты Гаппо ныффыста сæрмагонд куыст «Къоста æмæ Ирыстон» æмæ уым аргъ скодта Пушкины сфæлдыстадæн, уый фæстæ дæр ирон поэттæ тæлмац кодтой Пушкины ирон æвзагмæ, уæлдайдæр та йæ номдзыд поэмæ «Евгений Онегин» цалдæр авторæй ратæлмац кодтой, æмæ æппæты хуыздæр æмæ æнтыстджындæр
рауад Джусойты Нафийы тæлмац, адæм æй æхсызгонæй кæсынц æмæ уарзынц. Татьянæ æмæ Онегин иронау кæй сдзырдтой, уый Нафийы стыр сгуыхтдзинад у. Иртасæн куыстытæ дæр Пушкины тыххæй бирæ рацыд. Мæхæдæг
мыхуырмæ бацæттæ кодтон чиныг «Пушкин на земле алан». Тагъд рацæу-дзæн, æмæ цытджын поэтæн цыдæриддæр бастдзинæдтæ уыд Ирыстонимæ, уыцы хабæрттæ иу-уылдæр чиныджы бакæсæн уыдзæн. Абон кæстæр фæсивæды ахæм мадзæлттæм кæй æрбакæнæм, уым дæр стыр хъуыды ис, кæстæртæ нæ фидæн сты, æмæ сæм Пушкинмæ уарзондзинад дарддæр фæлтæрæй-фæлтæрмæ хъуамæ рæза, – загъта Хозиты Барис.
Кадджын мадзалы раныхас кодта зындгонд актер, Уæрæсейы аивæдты сгуыхт архайæг æмæ Цæгат Ирыстоны адæмон артист Сæлбиты Аким дæр. Куыд зонæм, афтæмæй Аким ахъазыд Пушкины ролы центрон кинонывтæй иуы. Скъуыддзаг бакаст, уыцы кинонывæй, æмæ йын мадзалы архайджытæ тыхджын къухæмдзæгъд сарæзтой. Дзæуджыхъæуы 7-æм скъолайы ахуырдзаутæ дæр аив бакастысты поэты æмдзæвгæтæ, уый фæстæ та æппæт архайджытæ дæр дидинджытæ сæвæрдтой Пушкины цыртдзæвæныл.
Саутæты Тамилæ, къамтæ систа
Татьянæ Шеходанова
