Æфсадмæ сидыны кампани райдыдта 1 апрелы. Цы ногдзинæдтæ æмæ йæм ивддзинæдтæ хаст æрцыд, уый бæрнон кусджытæй бæлвырддæр базоныны охыл нæ уацхæссæг фембæлд РЦИ-Аланийы æфсæддон комиссар, булкъон Владимир Скоморох æмæ комиссарады граждæнты æфсæддон службæмæ цæттæ кæнын æмæ сидыны хайады хицау, дæлбулкъон Козаты Батрадзимæ.
Уалдзыгон кампанийы республикæйы æфсады рæнхъытæм фæсиддзысты 700 адæймагмæ, уыцы нымæц снысан кодта зылды штаб. Республикæйы алы муниципалон сконды дæр кусынц æфсадмæ сидыны фараст къамисы. Уый тыххæй фехъусын кодта республикæйы æфсæддон комиссар.
– Æфсæддон хæс æххæст кæнын æмæ æфсæддон службæйы фæдыл закъонмæ гæсгæ фарон 1 январæй 18 азæй 30 азы онг нæлгоймæгтæм сиддзысты æфсадмæ. Службæ кæныны æмгъуыд ивд не ‘рцыд æмæ фыццагау у 1 аз, – зæгъы Владимир Александры фырт. Ногдзинæдтыл дзургæйæ бафиппайдта, ацы кампани кæй цæудзæн, паддзахадон информацион системæ «Единый реестр военного учета»-йæ пайда кæнгæйæ. Хаст æм æрцыдысты, Уæрæсейы æфсæддон хыгъды æвæрд чи цæуы æмæ æфсæддон комиссарадты граждæнты хыгъды æвæрынæн æмæ сæ сисынæн, стæй электронон хуынды хъусынгæнинæгтæ граждæнтыл парахат кæныныны информацион хыз. Хуынды гæххæттытæ, фыццагау, æрвитдзысты гæххæттыл дæр.
– Сидтонты фæнды зонын, цавæр æфсæддон зылдтæ, хуызтæм æрвыст цæудзысты, уый. Ацы фарстæн æфсæддон комиссар радта ахæм дзуапп:
– Нæ республикæйы сидтонтæ æрвыст цæудзысты Уæрæсейы æппæт регионтæм дæр, службæ кæндзысты фистæг æфсæдты, уæлдæфон-космосон тыхты æфсæддон хæйтты, Уæрæсейы æфсæддон-денджызон хæйтты. Йæ физикон æмæ моралон
цæттæдзинад бæрзонд кæмæн уа æмæ йе ‘нæниздзинад кæмæн амона, уыцы 30 сидтоны сæ хæстон хæс æххæст кæндзысты уæлдæфон-десантон æфсæдты. Æфсæддон комиссарадтыл ма хæс æвæрд ис, Национ гварди æмæ Æнæнхъæлæджы цауты фæдыл министрады дæлхæйттæм сидтонты æрвитын.
Сæрмагонд æфсæддон операцийы архайынмæ, стæй ног зæххытæм иу сидтон дæр æрвыст не ‘рцæудзæн. Уый у Уæлдæр сæйраг командыгæнæджы уынаффæ æмæ цыфæндыйæ дæр хæлд не ‘рцæудзæн, – бамбарын кодта республикæйы æфсæддон комиссар.
Медицинон æркасты сидтон йе ‘нæниздзинады фæдыл медицинон гæххæттытæ куы æрбахæсса, науæд дохтыры амындмæ гæсгæ рынчын куы разына, уæд æй арвитдзысты, æфсæддон комиссарад цы рынчындæтты номхыгъд сфидар кодта, уым дзæбæх кæнынмæ. Æрмæст уый фæстæ сбæрæг вæййы, бæззы службæ кæнынмæ, æви нæ, уый.
Комиссарады граждæнты æфсæддон службæмæ цæттæ кæнын æмæ сидыны хайады хицау, дæлбулкъон Козаты Батрадз:
– Сидтоны æфсадмæ кæныны æмгъуыд рæстæгмæ ис аргъæвæн. Уыцы хатдзæг скæны къамис, гражданин цы гæххæттытæ æрбахæссы, уыдонимæ куы базонгæ вæййы, уый фæстæ. Кæй аргъæвынц, уыдон дих кæнынц цалдæр къордыл: æнæниздзинады уавæрмæ гæсгæ (афæдзы æмгъуыдмæ), бинонты уавæрмæ гæсгæ (уатон рынчынмæ зилы, йæ кæстæр хотæ æмæ æфсымæртæм зилы, æнæ мадæй сывæллон хъомыл кæны, æртæ азы онг инвалид-сывæллон ын ис, дыууæ, кæнæ фылдæр сывæллæтты фыд у). Ацы къордмæ хауынц пъæлицæйы, зынгсирвæзты ныхмæ службæйы, ахæстоны, таможняйы, нацгвардийы кусджытæ цалынмæ бынаты сæ хæстæ æххæст кæной, уæдмæ, стæй цалынмæ ацы ведомствæты уæлдæр скъолаты ахуыр кæной, уæдмæ. Службæйы ‘мгъуыд хаст цæуы Уæрæсейы Паддзахадон Думæйы, субъектты закъонæвæрынады æмæ муниципалон скондты депутаттæн. Астæуккаг æмæ профессион ахуырад райсынæн дæр службæмæ цæуыны æмгъуыд адарддæр кæнынц. Дæсныйад райсыны фæс-
тæ уæлдæр скъола фæуыны тыххæй æфсадмæ цæуыны æмгъуыд æргъæвд нæ цæуы. Уый бар ма ис, æнæбары йæ цæрæн бынæттæ ныууадзæг граждæнтæ æмæ АЙТИШНИКтæн.
Хайады хицау æрлæууыд, æфсæддон службæмæ кæнын кæй не ‘мбæлы, уыцы граждæнтыл. Уыдонмæ хауынц: йе ‘нæниздзинад кæмæн нæ амоны, æфсæддон службæ чи кодта, кæнæ кæны; альтернативон граждайнаг службæ чи кодта, кæнæ кæны, стæй æппæтдунеон бадзырдмæ гæсгæ æндæр паддзахады чи службæ кодта, уыдон. Æфсæддон службæйæ уæгъдгонд цæуынц, паддзахадон наукон ат-
тестацийы ахуыргонды къæпхæн кæмæ ис, йæ æфсæддон хæс æххæст кæнгæйæ чи фæмард, уыдоны фырттæ. Ахæстоны чи бады, стæй тæрхонмæ чи æнхъæлмæ кæсы, уыцы граждæнты дæр æфсадмæ нæ кæнынц.
Йæ уырнынад кæмæн нæ амоны, Уæрæсейы бынæттон чысыл адæмыхатты минæвар чи у, уыдонæн ис фадат альтернативон службæ кæнынæн, фæлæ йе ‘мгъуыд 1,75 хатты фылдæр у æмæ схизы 21 мæймæ. Кæд æмæ сæ альтернативон службæ Уæрæсейы æфсæддон тыхты организациты цæуа, уæд та – 18 мæйы. Фæкарздæр сты, æфсадмæ цæуынæй йæхи чи хизы, уыдоны æфхæрыны мадзæлттæ. Хуынды гæххæтт райсгæйæ, æнæфсонæй комиссарадмæ чи нæ фæзыны, уыдон админис-
тративон ивар дæс минæй æртын мин сомы онг бафидынц. Æфсадмæ цæуыныл хи чи тигъ кæны, уыцы граждæнтæ Уæрæсейы Уголовон кодексмæ гæсгæ бафхæрынц 200 мин сомæй сæ ивар кæнгæйæ, кæнæ та сын раттынц дыууæ азы ахæстоны фæбадыны ‘мгъуыд.
Паддзахадон граждайнаг æмæ муниципалон службæмæ кусынмæ бацæуынмæ æмæ царды бæрзонд æмвæзадмæ схизынмæ чи тырны, уыдонæн æфсæддон цард кадджын æмæ æнæмæнгхъæугæ рæстæг у сæ царды. Фидæны Фыдыбæстæ хъахъхъæнджытæн нæ зæрдæ зæгъы æнæниздзинад, фылдæр æууæнк сæхиуыл æмæ æнтыстджынæй баслужбæ кæнын Райгуырæн бæстæйы сæраппонд!
ХУЫБИАТЫ Ларисæ, авторы ист къам
