Медицинон къабазимæ бастæй национ проекттæ, федералон æмæ паддзахадон программæтæ Цæгат Ирыстон æххæст кæй кæны, уый фæрцы нæ республикæйы горæттæ æмæ районты азæй-азмæ парахат æмæ нывылдæр кæны медицинон æххуыс, хæрзхъæддæр кæнынц адæмы æнæниздзинад бахъахъхъæныны фæрæзтæ.
Æрыдоны районы цæрджытæн æмбулаторон æмæ стационарон медицинон æххуыс кæны районы центрон рынчындон. Уыимæ, канд Æрыдоны районæн нæ, фæлæ иннæ районтæн дæр.
Зæгъæм, Дыгуры æмæ Æрæфы районты цæрджытæн кæны анестезиологон æмæ реанимацион, травматологон æххуыс, стæй ма æххуыс кæны æнхъæлцау сылгоймæгтæн дæр. Алагиры, Кировы æмæ Рахизфарсы районты цæрджытæн та – травматологон æххуыс. Травматологон рынчынтæн сæм ис 126 хуыссæн бынаты.
Фыццаградон медицинон æххуыс кæны Æрыдоны районы поликлиникæ æмæ йæ дæлхайæдтæ: æхсæз амбулаторийы (Красногоры, Хъæдгæроны, Мичурины, Кировы хъæуы, Нартыхъæу æмæ Къостайы хъæуы), дыууæ фелсырон-акушерон пункты (Фыййаджыбыл æмæ Рассветы) æмæ иу фелсырон пункт Бехъаны.
Амбулаторон-поликлиникон æххуыс кæй хъæуы, уыцы адæймаг йæхи рагацау дохтырмæ хъуамæ ныффысса. Ныффыссæн ис электронон хуызы дæр. Участочы дохтыр-терапевтмæ бахауынæн иу суткæйæ фылдæр æнхъæлмæ кæсын нæ бахъæуы, специалисттæм та – æппынфылдæр 10 боны. 10 бонæй фылдæр æнхъæлмæ кæсын нæ бахъæуы, адæймаг рентген, маммография, УЗИ, функционалон диагностикæ кæнæ лабораторон иртасæнтæ куы скæна, уæд дæр; 14 кусгæ боны та – компьютерон томографи куы скæна, уæд. Дзырдæн, компютерон томографи скæнынмæ Æрыдоны рынчындонмæ цæуынц канд районы цæрджытæ нæ, фæлæ хæстæгдæр районты цæрджытæ дæр, уыимæ, ацы кабинет кусы æнæсцухæй, æхсæвæй-бонæй.
Медицинон æххуыс районы ноджы тынгдæр рапарахат, Паддзахадон æмæ муниципалон лæггæдты иумæйаг порталы фæрцы дæрдзæфмæ уагæй дохтырмæ ныффыссыны фадат адæмæн кæй фæзынд, уымæ гæсгæ. «Бережливая поликлиника», зæгъгæ, ацы проект æххæст кæныны фæлгæты фæци гæнæн поликлиникæмæ цæуæг рынчынтæ æмæ æнæниз пациентты кæрæдзийæ фæхицæн кæнын, ома, сæ бацæуæнтæ сты хицæн. Диспансеризаци афоныл æмæ æнæкъуылымпытæй ацæуыны фадæттæй дæр поликлиникæ пайда кæны парахатæй. Ацы азы 1 июнмæ диспансеризацийы фыццаг къæпхæн ацыдысты 5 312 ас адæймаджы, дыккаг къæпхæн – 2 032 адæймаджы; диспансеризацийы арфдæр мадзæлтты фыццаг къæпхæн ацыдысты 624, профилактикон æркаст та – 644 адæймаджы.
Дохтырты бон абон у телемедицинæ æмæ æндæр нырыккон медицинон технологитæй пайда кæнын, дохтыртæ æмæ медицинон кусджытæ районы ис фаг æмæ сæ куысты сты дæсны, районы медицинон кусæндæттæ дзæбæхгæнæн хостæй хъуаг не ‘ййафынц æмæ цæрджытæн сæ бон кæй у, дохтыртæй йæ кæцы хъæуы, уый равзарын. Æппæт уыдæттæ дзурæг сты, медицинон æххуыс Æрыдоны районы парахат кæй кæны æмæ йæ лæггæдтæ хуыздæрæй-хуыздæр кæй кæнынц, ууыл.
Инвалидтæ, стæй, йе ‘нæниздзинадмæ гæсгæ йæ авналæнтæ цыбыр кæмæн сты, ахæм рынчынтæ дæр медицинон æгъдауæй æххуысхъуаг цæмæй ма æййафой, уый тыххæй рынчындонæн лæвæрд æрцыд æртæ автомашинæйы «Лада-Гранта». Ахæм хорздзинад сыл æрцыд национ проект «Æнæниздзинад хъахъхъæнынад»-ы фæлгæты «Уæрæсейы Федерацийы æнæниздзинад хъахъхъæнынады къабазы фыццаградон къæпхæны рацарæзт»-ы федералон проекты фæрцы.
Уыцы проект æххæст кæнгæйæ, медицинон æххуыс районы ноджы тынгдæр рапарахат кæныны æмæ йæ ноджы уæлдæр къæпхæнмæ сисыны тыххæй фæстаг цыппар æмæ æрдæджы азмæ районы арæзт æмæ медицинон æрмæджытæй ифтонггонд æрцыдысты амбулаторитæ Къостайы хъæу æмæ Красногоры, фелсырон-акушерон пункттæ Фыййа-
джыбылы æмæ Рассветы, стæй ма фелсырон пункт Бехъаны.
Амынд проекты фæлгæты ивгъуыд азæй районы рынчындоны кусы МРТ-кабинет. Уымæй уæлдай, рынчындон райста медицинон техникæ: фиброгастроскоп, электрон коагулятор, УЗИ аппарат, стационарон пульсоксиметртæ, ИВЛ аппарат, зæрдæйы куыст бæрæггæнæг холтеры аппарат. Рынчындон пайда кæны цæугæ медицинон дыууæ комплексæй (флюорография æмæ маммография). Уыдоны фæрцы районы дæрддзæф хъæуты цæрджытæн фæци диспансерон, стæй профилактикон медицинон æркастытæ ацæуыны гæнæн. Афтæ, ацы азы фыццаг æмбисы цæугæ медицинон комплекстæ 113 хатты рацыдысты хъæутæм, сарæзтой 2 186 флюорографион иртасæны æмæ 1 772 маммографион иртасæны.
Паддзахадон программæ «Хъæууон дохтыр»-ы фæрцы Æрыдоны район дохтыртæй хъуаг нал æййафы: Хъæдгæроны, Кировы хъæуы, Мичурины, Красногоры кусын райдыдтой иумæйаг практикæйы дохтыртæ; Фыййаджыбылы фелсырон-акушерон пункты ис фелсыр, 1-æм астæуккаг скъолайы та фæзынд дохтыр-педиатр.
Амбулаторитæ æмæ фелсырон-акушерон пунктты алы ран дæр ис балхæнæн хъæугæ хостæ.
Дыууæ азы æмæ æрдæджы размæ рынчындоны кусын райдыдта туаггуыры станцæ, йæ гуырахст – 6 тоннæйы, уымæй чысыл фæстæдæр та – рынчындоны цур республикон наркодиспансеры филиал.
Йæ финансон уавæрмæ гæсгæ, районы рынчындон 2022 азæй цы хæстæ дардта (35 милуаны æмæ 692,7 мин сомы), ивгъуыд азы августы уыдон сæхгæдта æмæ абоны бонмæ хæстæ нæ дары.
Ныхас медицинон кусджыты мыздыл кæм цæуы, Уæрæсейы Федерацийы Президент Владимир Путины Майы уыцы Указтæ ивгъуыд аз 100 процентæй æххæстгонд æрцыдысты: рынчыдоны бындурон кусджытæн афæдзы бæрæггæнæнтæм гæсгæ фыст æрцыд преми, рынчындон йæ пъланон хæстæ кæй сæххæст кодта, уый фæрцы, стæй мызды фонды фæстауæрцы фæрцы.
Æрыдоны районы рынчыдонæн, æмткæй райсгæйæ, медицинæйы къабазæн, цы бантыст, уый фагыл нæ нымайынц æмæ йæ ноджы бæрзонддæр къæпхæнмæ сисыныл дарддæр дæр архайдзысты.
ДЕДЕГКАТЫ Зæлинæ
