РЦИ-Аланийы Ахуырад æмæ наукæйы министрады æмæ Ахуырады кусджыты зонындзинæдтæ фылдæрдæргæнæн институты æххуысæй ныр иуæндæс азы аразынц хъазт «Зондабитæ» сывæллæтты зонындзинæдтæ фылдæр кæныны, курдиатджын сывæллæтты сфæлдыстадон гæнæнты рæзты, фæсивæды иртасæн архайды, Фыдыбæстæмæ уарзондзинады æнкъарæнтæ æвзæрын кæныны æмæ æндæр нысантимæ.
Хъазт у тематикон. Цæуы ирон æвзагыл афæдз дыууæ хатты. Галуан аразы хъазты дыккаг республикон къæпхæн. Йæ архайджытæ сты, районы чи фæуæлахиз, уыдон. Уыцы рæстæг республикæйы сывæллæттæ ахуыр кодтой ирон адæмы истори, культурæ, литературæ, æгъдæуттæ, традицитæ ахæм темæтæм гæсгæ: «Къостайы нысаниуæг ирон адæмы хиæмбарынады рæзты», «Фыдыбæстæмæ уарзондзинады темæ Цæгат Ирыстоны зындгонд нывгæнджыты- юбилярты сфæлдыстады», «Æрыдоны дины семинар æмæ йæ нысаниуæг рухсады рæзты», «Фыццаг ирон рухстауджытæ æмæ сæ нысаниуæг Ирыстоны æхсæнадон æмæ культурон царды», «Акъоппыты райгуыргæ зарджытæ», «Тугъанты Махарбег — адæмон нывгæнæг, публицист, фольклорист, зындгонд æхсæнадон архайæг», «Ирон театры легендæтæ Тæбæхсæуты Бало, Уататы Бибо, Хъæрджынты Варварæ æм æ сæ нысаниуæг ирон культурæйы рæзты», «Æнустæм цæрдзæнис дæ ном» (Джыккайты Шамилы цард æмæ сфæлдыстады тыххæй)… Иуæндæс азы дæргъы ацы хъазты архайдтой фондз мин сывæллонæй фылдæр. Къостайы райгуырды 155 азы кадæн хъазты архайдтой Хуссар Ирыстоны æмæ Хъæрæсе-Черкессийы командæтæ. Ацы интеллектуалон хъазты уазджытæ уыдысты уæлдæр ахуыргæнæндæтты ахуыргæндтæ, министрæдты æмæ ведомствоты кусджытæ, республикæйы хицаудзинады æмæ æхсæнады минæвæрттæ, ахуыргæнджытæ. Рауагъдонтæ — командæты раздæры хъазджытæ — ахуыр кæнынц Уæрæсейы хуыздæр ахуыргæнæндæтты : Мæскуыйы Мечниковы номыл Медицинон академийы, Санкт-Петербурджы паддзахадон экономикон университеты, Мæскуыйы Сеченовы номыл паддзахадон медицинон академийы, Волгограды пъæлицæйы академийы, Санкт-Петербурджы паддзахадон юридикон университеты, кусынц ахуыргæнджытæй Уæрæсейы скъолаты. 23-æм хъазтæн аргъгæнæг уыдысты Ахуырад æмæ наукæйы министрады, Ахуырады кусджыты зонындзинæдтæ фылдæргæнæн институты, Цæгат Ирыстоны гуманитарон æмæ социалон иртасæнты институты, Национ музейы, социалон активон бизнесы ассоциацийы специалисттæ. Хъазты архайдтой скъолаты, уæлæмхасæн ахуырады ахуыргæнæндæтты ахуырдзаутæ, районты чи фæуæлахиз, уыцы командæтæ: Æрыдоны районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзары командæ «Иры фидæн», Алагиры районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзары командæ «Ахуырады фæдонтæ», Дыгуры районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзары командæ «Иры ныфс», Кировы районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзары командæ «Бонвæрнон», Сывæллæтты сфæлдыстады галуаны командæ «Уарди». Командæтæн радтой хæдзармæ куыст: Нарты кадджытæй сценикон ныв равдисын æмæ темæмæ гæсгæ ахуырадон-иртасæн куыст бакæнын. Жюрийы уынаффæмæ гæсгæ дипломтæ æмæ майдантæй хорзæхджынгонд æрцыдысты: 1-аг бынат: «Иры фидæн» — Æрыдоны районы сывæллæтты сфæлдыстады хæдзар; 2-аг бынат: «Ахуырады фæдонтæ» — Алагиры районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзар, «Иры ныфс» — Дыгуры районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзар; 3-аг бынат: «Уарди» — Сывæллæтты сфæлдыстады галуан, «Бонвæрнон» —Кировы районы Сывæллæтты сфæлдыстады хæдзар. Командæтæн ма фыссæг Агънаты Гæстæны бинонтæ балæвар кодтой æхцайы фæрæзтæ.
Нæ уацхæссæг
