Фосæй уæлдай, дам, ницы æмбары, зæгъгæ, искæй дæлдзиныг кæныны охыл, кæмæйдæрты фехъусæн ис ахæм æнæхъола, æнæджелбетт ныхас. Фос ахæм дзурджытæй хатт æмбаргæ дæр æмæ тæнзæрдæдæр кæй сты, уый тыххæй уын æрхæсдзынæн цалдæр цæвиттоны.
Иу рæстæджы нæм ногираг Магкаты Чуки йæ рог хæдтулгæйыл хъыбылтæ æлхæнынмæ æрбацыд. Мæ фыд мын дзæргъы Терчы былмæ атæрын кодта, цæмæй йæ хъыбылты хъыллист ма фехъуса, куы сæ ахсой, уæд. Мæ къухты ма йын нартхоры æфсиртæ дæр ахастон, кæд дзы хæргæ-хæрын йæ хъыбылтæ ферох уаиккой, зæгъгæ. Фæлæ куыннæ стæй! Мад йæ хъæбултимæ зæрдæйы тæгтæй баст у, æмæиу уайтагъд йæ хæрын фæуагъта æмæ-иу йæ хъустæ фæгæмæл кодта, фæстæмæ-иу айхъуыста. Мæнæ мын, цыма, афтæ зæгъынмæ хъавыд, ныууадз ма дæ гæды зæрдæлхæнæнтæ, мæ зæрдæ ахсайдта, зæрдæйæн та фæсайæн нæй, зæгъгæ. Фæстæмæ-иу мын рацæйлыгъдис.
Мæ бон æй цас уыд уромын, уыйас æй урæдтон, фæлæ мæ куы сфæлмæцыд, уæд мæ йæ бырынкъæй скъуырдта æмæ хæдзарыæрдæм ныййарц. Уый ноджы йæ хъыбылты хъыллист куы фехъуыста, уæд ма йæ уромæг урæдта?! Чуки дыууæ хъыбылы сæ фæстаг къæхтæй хъыллистгæнгæ куы рацæйхаста, хæдтулгæйы сæ фæсте сæвæрон, зæгъгæ, уæд æй хъох-хъохгæнгæ басырдта, æмæ сæ уый, фыртæссæй, феуæгъд кодта. Ницуал мæ хъæуы, ардыгæй ма æнæфыдбылызæй куы аирвæзин, зæгъгæ, йæ хæдтулгæйы багæпп кодта æмæ таппызары хай фæци, нæ цæст дæр æй нал ауыдта.
Хуы æнæхъæн къуыри йæхимæ хæстæг бинонты дæр нал бауагъта, нал дæр йæ тæгæнайы холлагмæ æрæвнæлдта, æз уыл мæ зæрдæ куы дардтон, сымах та мыл комдзог, гадзрахатæй куы рацыдыстут, зæгъгæ, цыма афтæ зæгъынмæ хъавыд. Фæлæ йæ йæ хъыбылты æххормаг хъыс-хъыс æгæр куы стыхсын кодта, уæд йæ цъæм-цъæм ссыди, науæд сын цæй æхсыр раттаид тæнтæхаудæй…
Кæддæр бирæ хъазтæ дардтам. Уыдон-иу кæрæдзи фæдыл сæрæсхъæлæй куы ныххал сты, уæд сæм цæст кæсынæй не ‘фсæст. Нæ хъæдын кулдуары чысылдæр бахизæн дуары æхгæнæныл баст уыд дыууæ гæрзбосы: иуыл дзы æрхæц æмæ дуар байгом уыдаид, иннæуыл æрхæц æмæ дуар сæхгæдтаис. Нæ хъазтæ уый цы ‘гъдауæй бафиппайдтой æмæ базыдтой, уый нæ зонын, фæлæ сæ цалдæр хатты бахъахъхъæдтон, алæ-ма, кæцы гæрзмæ сæвналдзысты, зæгъгæ, фæлæ иу хатт дæр нæ фæрæдыдысты. Уыдон-иу æрхæцыдысты, дуар цы гæрзбосæй баст уыдис, ууыл æмæ-иу кæртмæ барджынæй бараст сты.
Иуафон их æрцыд. Нæ хъазтæ æрæгмæ куы зындысты, уæд сæм агурæг ацыдтæн. Кæсын æмæ иу ран нæууыл, мæрддзыгойау, сæ ихæйхост мард цъиуы алыварс æрæмбырд сты. Куы мæ федтой, уæд мыл æмхуызонæй, кæуæгау, суасыдысты, цыма мын сæ маст, сæ хъыг радзурынмæ хъавыдысты: «Рауай-ма, æркæс-ма, цы бæллæх ныл æрцыд, уый фен!»
Трамваймæ æрлæууæны кæддæр иннæ фæндаггонтимæ баиу дæн. Не ‘хсæнты иу куыдз рауай-бауай кæны, йæхи ныл ахафы. Бирæ фæбыхстон, стæй фæмæсты дæн, ай, зæгъын, цы хабар у, кæд куыдз дарыс, уæд æй дар, куыд æмбæлы, афтæ, кæннод æй цæуыл удхарæй марыс. Куыдзыл схъæр кодтон, раст, цыма, йæ хицауы нæ, фæлæ уый аххос уыдис, уый хуызæн. Уый алыгъди, дардæй ма мæм иу каст фæкодта, æмæ хæстæгдæр хæдзары тигъæй фæаууон. Æз мæ куыстмæ æрвылбон дæр уыцы фæндагыл цыдтæн, æмæ-иу уыцы æрлæууæнмæ куы схæццæ дæн, уæд мæ цыма хъахъхъæнгæ кодта, афтæ та-иу мыл рæйын райдыдта.
Æз ын цынæ фæкодтон, цæмæй æрлæгъз уыдаид æмæ мыл æрæууæндыдаид, сидтæн æм рæвдаугæ хъæлæсы уагæй, уæдæ-иу мæ куыстмæ, фæхъуыртхъомæн, цы сихоры къæбæртæ хастон мæ хызыны, уыдонæй дæр-иу ын æппæрстон, фæлæ — никуы æмæ ницы, смудгæ дæр сæм не ‘ркодта. Мæ митæ-иу æм, æвæццæгæн, гæды митæ, былдауæн митæ фæкастысты, æмæ-иу мæ цалынмæ йæ цæст уыдта, уæдмæ-иу мæ фæстæ йæ рæйынæй нæ банцад.
Афтæ цалдæр хатты. Гæнæн мын нал уыдис æмæ мæ куыстмæ æндæр фæндагыл цæуын райдыдтон. Уый, мæгуырæг, æвæццæгæн, рæвдыдцух дзæгъæл куыдз уыди æмæ адæмæй буц митæ агуырдта, æз та йыл мæ пырх акалдтон, куыдз та, дам, зæрдæ зоны… Æз уæдæй фæстæмæ мæхиуыл æрхудтæн, мæхимæ домагдæр цæстæй кæсын райдыдтон.
Мæ рагбонты æмæ мæ зæрыбонты хæлар, хæтæлдойнаг Челæхсаты Руслан та мын ахæм хабар радзырдта, нырма, дам, мæнæ куыд фæзæгъынц, нæ ехсы цъыкк, нæ бæхы хуыррытт, фæлæ мын уæддæр мæ ныййарджытæ мæ чындзæхсæвмæ гал хастой, кæд нæ фырт йæ хъустыл схæцид æмæ исты хъуыддаг бакæнид, зæгъгæ. Фæлæ амонд æмгъуыдтæ нæ зоны, дæ зæрдæйы дуар дын кæд æрбахойдзæн, уый бæрæг нæй, æмæ та сæ чындзæхсæвæй фæсайдтон.
Хъæуы хъуццытæ, дам-иу нартхоры хуымы арæх смидæг сты, æмæ та-иу сæ сæ хицæуттæ уырдыгæй хъиладзагъдæй ратардтой. Мах, дам, нæ галы афтæ сахуыр кодтам æмæ нартхоры хуымтæм æмгæрон дæр нæ цыди. О, фæлæ иуафон йæ ахуыр фехæлдта æмæ иннæты бафæзмыдта… Гал, дам, цыма, йæ азым зыдта, уыйау мæ разы сæргуыбырæй æрлæууыд. Кæмæй, кæмæй, фæлæ, дам, æз дæуæй уый æнхъæл нæ уыдтæн, нартхоры хуыммæ цæмæн бафсæрстай, зæгъгæ, йын адæймагыл сбустæгæнæгау куы сбустæ кодтон, уæд, дам, галæн йæ цæссыгтæ фемæхстысты. Ахæм диссаг фенгæйæ, дам, мæхи зæрдæ дæр суынгæг æмæ йын йæ куырæфцæгыл мæ къухтæ атыхтон.
Уæдæй нырмæ бирæ азтæ рацыд, фæлæ та ныр дæр, уыцы ныхæстæ кæнгæйæ, Русланæн йæ кæуын йæ былалгъмæ схæццæ. Æмæ, дам, фос не ‘мбарынц…
АБАЙТЫ Эдуард
