Рухс федта Уæрæсейы наукæты академийы Дзæуджыхъæуы наукон центры 2025 азы журнал «Фидиуæг»-ы фыццаг номыр.
27 февралы Ирыстоны адæмон фыссæг, ахуыргонд, æхсæнадон архайæг Джусойты Нафийы райгуырдыл сæххæст 100 азы.
« Джусойты Нафийы бавæрæн ирон аивадон литературæ æмæ ирон филологимæ ирд æмæ стыр у; фыццаг фæхъæздыгдæр кодта ног монументалон фæлгонцтæ æмæ жанры алы хуызтæй, дыккаг – хæдхуыз, йæ сæйрагдæр нысантæ патриотизм æмæ традицион национ хæзнатæ кæмæн сты, ахæм академион литературæиртасæн скъолайæ» – афтæ фыссы филологон наукæты доктор Хуыгаты Ирлан йæ разныхасы Джусойты Нафийы уац «Невольник чести»-мæ. Уый мыхуыргонд цæуы рубрикæ «Гуманитарон хроногрæф»-ы. Автор дзы дзуры номдзыд уырыссаг поэт Александр Пушкины фæлгонцыл.
Ирыстоны фаг зындгонд чи нæма у, ахæм бынæттæ бирæ ис нырма. Уæдæ, археологтæ цы диссæгтæ ссарынц, уыдон дæр се ’ппæт иртæстгонд нæма ‘рцыдысты. Уый тыххæй дзуры рубрикæ «Фыдыбæстæйы къуым». Чсиаты Владимир йæ уацы «Цæгат Ирыстоны Лезгоры хъæуккаг алайнаг астæуккаг æнусты «крест-мощевик» бæлвырдæй æвдисы, XIX æнусы бæрзонд хæххон хъæуы цы чырыстон дзуар (крест-складень) ссардтой, уый тыххæй. Астæуккаг æнусты чырыстон диныл дзурæг ахæм дзауматæ стæм хатт разынынц Цæгат Кавказы. Монголты рагагъоммæйы рæстæг æвдисгæйæ, авторы хъуыдымæ гæсгæ, уый баст у Хурныгуылæн Аланийы чырыстон центримæ. Уый астæуккаг æнусты уыд, ныртæккæйы Хъæрæсе-Черкесы Республикæйы Дæллаг Æрхызы бынаты.
«Истори»-йы рубрикæ нын нæ размæ рахаста историон наукæты доктор Туаллæгты Аланы уац «Сæрмæттæ æмæ ирон адæмы ‘хсæн абарстытæ». Специалистты æргом сæхимæ раздахынц, сæрмæтты ингæнты цы нывгонд цыртдзæвæнтæ ссарынц, уыдон. Уыдонмæ гæсгæ ахуыргæндтæ фæнд кæнынц, чи сæ скодта, уыдоны цæстæй акæсгæйæ, нывты семантикæ бамбарын.
Уæрæсейы Федерацийы Хъахъхъæнынады министрады Æфсæддон университеты наукон кусæг, историон наукæты кандидат Дмитрий Дементьев йæ уацы равдыста 1877 азы Дагестаны æдгæрзтæ растады Турчы паддзахады диверсион архайд æмæ йæ фæстиуджытæ. Уæлдай æргом дзы здæхт цæуы туркаг эмиссартæ, пысылмон дины кусджытæ æмæ дагестайнаг хъæздгуыты ахаст æмæ архайдмæ.
Историон наукæты доктор Дзидзойты Валери цы уац бацæттæ кодта, уым равдыста ХХ æнусы 80-æм азты кæрон æмæ 90-æм азты райдианы Гуырдзыйы паддзахад æмæ Хуссар Ирыстоны ахастдзинæдтæ, Гуырдзыстоны цæрæг ирон адæмы конституцион бартæ куыд хæлд цыдысты, уый.
Дарддæр ма журналы мыхуыргонд цæуынц æндæр цымыдисаг æрмæджытæ дæр. Журнал бакæсæн ис интернеты тыгъдады дæр мæнæ ахæм адрисыл: http://www.vestnik-vnc.ru
ХЪОЙБАЙТЫ Галинæ
