Ирон театры ног спектакль куы фæзыны, уæд адæмæн вæййы стыр бæрæгбонау. Иу премьерæ иннæйы ивы, афтæмæй фæстаг æртæ мæйы æртæ ног спектаклы. Æмæ, дам, театр æвзæр кусы! Уый дын Шекспиры «Хивæнд чызг», Валентинæ Красногоровайы пьесæмæ гæсгæ, режиссер Хъæцмæзты Фатимæйы æвæрд спектакль «Æртæ рæсугъды» æмæ та майы кæрон дæр, Мерденты Марат Айларты Асæхмæты фыст пьесæмæ гæсгæ цы спектакль цæттæ кæны «Къафетты къопп», уый премьерæ!
Кино, театр, радио æмæ телеуынынады режиссер, курдиатджын артист, сценарист æмæ суинаг артистты дæсныйадыл ахуыргæнæг Мерденты Марат у РЦИ-Аланийы культурæйы сгуыхт кусæг. Каст фæцис Мæскуыйы Б.В. Щукины номыл театралон училище. Алы рæстæджыты куыста Тæбæхсæуты Балойы номыл паддзахадон Ирон академион драмон театры режиссерæй, Æрыдоны адæмон театры режиссер æмæ Культурæйы галуаны директорæй, уыд ЦИПУ-йы аивæдты факультеты хистæр ахуыргæнæг, уый фæстæ та дæсныйады кафедрæйы сæргълæууæг, ПТРК «Алани»-йы сæйраг режиссер, уый фæстæ та радио «Алани»-йы сæргълæууæг. Нæуæдзæм азты Мерденты Марат Ирон театры сценæйыл сæвæрдта Айларты Асæхмæты пьесæтæм гæсгæ спектакльтæ «Кæдæм тæхæм?», «Фæззыгон дидинджытæ», Мерденты Юрийы пьесæмæ гæсгæ спектакль «Нарты уадындз», Шараф Башбековы пьесæмæ гæсгæ спектакль «Æфсæн сылгоймаг» æмæ æндæртæ. Ирон театры сценæйыл 1982-1992 азты сарæзта ссæдз фæлгонцæй фылдæр. Систа документалон кинонывтæ «Абайты Мæирбег», «Чемпион», «Кружева». У аивадон киноныв «Волшебная папаха»-йы режиссер. Ахъазыд кинонывты: «Мужское самолюбие», «Крутизна», «В одной связке», «Оглянись, найдешь друзей», «Кентавры». Фæлæ рæстæг йæхи домæнтæ кæны. Сфæлдыстадон ирон адæймагæн æнæ ирон сценæ цæрæн нæй! Маратæн сценæ йæ зæрдæйы рæбинаг кæй уыд, уый ныр уæлдайагæй рабæрæг. Уал азмæ йæ зæрдæйы цы хъуыдытæ æмæ зæгъинæгтæ æрæмбырд, уыдон зæгъдзæн сценæйы æвзагæй, цы ног спектакль цæттæ кæны театрдзауты тæрхонмæ рахæссынмæ, уым. «Къафетты къопп»! Цымæ цæмæн равзæрста режиссер ацы уацмыс? — Фæстæмæ сценæмæ раздæхыны фæнд куы скодтон, уæд мæ бафæндыд, чи нæма ‘рцыд, ахæм ногдзинад бахæссын, равдисын, адæмы æрмæст худгæ нæ, фæлæ ма сæ арф хъуыдыйыл чи бафтаудзæн, ахæм спектакль, — зæгъы Мерденты Марат. — Куы æркастæн рагацау æвзæрст уацмыстæм, уæд се ‘хсæнæй хицæн кодта Айларты Асæхмæты ног пьесæ «Къафетты къопп». Ахæм арфхъуыдыджын, мидисджын уацмыс хæстæг рæстæг æз мæ къухмæ дæр никæд уал райстон. Царды афтæ арæх вæййы, адæймаг дæрдтыл фæзилы, фæлæ цы фæагуры, уый разыны бынтон хæстæг. Ацы мидис ис пьесæйы дæр. Спектаклы æвдыст цæуы нæ абоны цард. Асæхмæт нæ бацауæрста, æмæ йын равдыста йе ‘цæг хуыз. Нæй дзы сæйраг роль, уымæн æмæ иууылдæр сты æмрæгъ. Театрдзаутæй дзы алчидæр ссардзæн йæхи æнгæс сурæт. Кæм йемæ худгæ кæндзæн, кæм — кæугæ, кæм — сагъæс. Уымæн æмæ адæймаг арæхдæр йæхи фены æрмæст фæрсæрдыгæй бакæсгæйæ. Уый та у режиссеры куыст — адæмы хъæндзинæдтæ æмæ дуджы æцæгдзинад фæрсæрдыгæй бакæсгæйæ равдисын, цæмæй сæхиуыл æрхудой æмæ ма сын сæ æнаипдзинæдтæ хъуыдыйаг дæр куыд уой. Режиссер æмæ драматург æвдисынц, царды сæйрагдæр хъæздыгдзинад кæй нæу, фæлæ адæймагдзинад æмæ кæрæдзи æмбарынад. Адæймаг у сæрибар æмæ йын алкæддæр вæййы бар раст фæндаг равзарынæн. Фæлæ нæ арæх мæнг рæсугъддзинæдтæ æмæ хъæздыгдзинадмæ цыбæлдзинад асайы мæнгвæндагмæ.
— Асæхмæт, цавæр истори ис ацы пьесæйы фæзындæн?
— Пьесæйы сюжет у æцæг æрцæугæ хабар. Ист у нæ абоны цардæй. Мæ зæрдæ мын афтæ бацагайдта иу цау, æмæ мæ æнкъарæнтæ, мæ хъуыдытæ, мæ рисимæ цыбыр рæстæджы æмгъуыдмæ фыст æрцыдис «Къафетты къопп». Мерденты Марат фыццаг хатт не ‘вæры сценæйыл ацы драматурджы уацмыстæй. Ныр дæр ныфсджынæй йæ цæнгтæ бафистæг кодта, афтæмæй артисттимæ æмдыхæй кусынц «Къафетты къоппыл». Цы ад кæны, уый та театрдзаутæ базондзысты спектаклы премьерæйы фæстæ. Рольты хъазынц РЦИ-Аланийы адæмон артисттæ Æлбегаты Алан, Хъæцмæзты Лазыр, Гæбуты Жаннæ, Цæрикъаты Риммæ, Черчесты Дианæ, РЦИ-Аланийы сгуыхт артисттæ Мыртазты Тимур, Гуыссæуты Светланæ, Тыджыты Эдуард, Къуымæллæггаты Владимир, Цæцæны республикæйы сгуыхт артисткæ Бæцæзаты Индирæ, РЦИ-Аланийы инвæдты сгуыхт кусæг, режиссер, драматург, артист Айларты Асæхмæт, æрыгон артисттæ: Брытъиаты Феликс, Туаты Михал æмæ Зæнджиаты Заремæ. Спектаклæн музыкæ ныффыста РЦИ-Аланийы аивæдты сгуыхт кусæг Магкоты Ацæмæз. Нывгæнæг — Мерденты Марат. Хъыгагæн, абон бирæтæ театрмæ фæндаг ферох кодтой. Театры кусджытæн зын у уыцы хъуыдыимæ сразы, алы амæлттæ кæнынц театрдзауы зæрдæмæ фæндаг ссарыныл.
ХЕТÆГКАТЫ-УАНИТЫ Оксанæ
